Mặc dù sâu keo màu thu mới xuất hiện ở nước ta từ đầu tháng 4, nhưng đến nay, sâu keo mùa thu đã gây ảnh hưởng đến khoảng 40 tỉnh, thành phố trên cả nước. Đối tượng gây hại chủ yếu là cây ngô, diện tích ngô bị nhiễm hiện lên tới gần 15.000 ha. Dự báo trong thời gian tới, loài sâu này tiếp tục phát sinh gây hại trên diện rộng, người dân sẽ phải chịu cảnh thất thu lớn nếu không có giải pháp phòng, trừ kịp thời, hiệu quả.
Hội nghị tập huấn phòng trừ sâu keo mùa thu
Theo thông tin từ Bộ NN&PTNT thì hai khu vực có diện tích nhiễm sâu keo mùa thu lớn nhất cả nước là Bắc Bộ và Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, chiếm hơn 94% tổng diện tích bị nhiễm. Cụ thể, tính đến ngày 12/7, tại khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có tới 6.985 ha ngô nhiễm sâu keo mùa thu, phân bố ở 12 tỉnh: Quảng Ngãi, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Lâm Đồng, Đăk Lắk, Đăk Nông.
Theo Cục Bảo vệ thực vật (BVTV), sâu keo mùa thu có nhiều độ tuổi khác nhau, từ tuổi 1 đến 6, song các thuốc BVTV chỉ có hiệu quả cao đối với sâu keo mùa thu ở giai đoạn tuổi 1 đến 2. Trong khi sâu keo trưởng thành có thời gian sống khá dài, đẻ trứng rải trong khoảng hai tuần khiến trứng nở rải rác; do vậy trong cùng thời điểm sâu non nhưng có nhiều độ tuổi khác nhau dẫn đến hiệu quả của thuốc bị giảm. Ngoài ra, ở một số địa phương có địa hình đồi núi, độ dốc lớn hoặc xa nguồn nước rất khó khăn cho việc phun trừ bằng thuốc BVTV hóa học. Thời vụ trồng ngô kéo dài, liên tục xuống giống, ở vùng đồng bằng, ngô sinh trưởng quanh năm tạo điều kiện cho nguồn sâu keo mùa thu lây lan từ vụ trước sang vụ sau. Hiện nay, ngô Hè Thu chủ yếu đang ở giai đoạn ngô non, là giai đoạn mẫn cảm nhất với sâu keo mùa thu. Cuối tháng 9, đầu tháng 10 là thời điểm ngô đông sớm sẽ xuống giống, khả năng cao sẽ tiếp tục bị sâu keo mùa thu gây hại.
Mặc dù sâu keo mùa thu sống khỏe, lây lan nhanh, sức tàn phá ghê gớm nhưng nếu kịp thời phát hiện, nhất là giai đoạn tuổi sâu còn nhỏ thì việc phòng, trừ sẽ dễ dàng hơn. Chính vì điều này mà công tác dự báo có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc phòng, trừ sâu keo mùa thu. Theo ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: do chưa tìm ra loại thuốc đặc trị sâu keo mùa thu, cho nên ngành nông nghiệp khuyến cáo người dân phải thường xuyên thăm đồng, nhất là giai đoạn cây ngô từ ba đến bảy lá, khi có sâu thì bắt sâu trưởng thành và ngắt ổ trứng. Cùng với đó, nông dân cần làm sạch cỏ dại chung quanh để hạn chế nơi sâu non trú ẩn; làm đất, phơi đất, diệt nhộng trong đất…Trước mắt, để hạn chế sự lây lan của sâu keo mùa thu, đối với các diện tích nhiễm nặng, không có khả năng phục hồi, các địa phương cần tổ chức phá bỏ, làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, sẽ triệt tiêu được một lượng lớn trứng và sâu non. Tuy nhiên, cách làm này vẫn sẽ còn tàn dư trên đồng ruộng, chính vì vậy cần có phương án xử lý đất, tránh trường hợp sâu còn tồn tại dưới dạng trứng và lây lan sang các vụ sau. Ngoài ra, các địa phương cần khuyến cáo người dân đồng loạt xuống giống để dễ dàng xử lý khi có dịch bệnh; xử lý đất trước khi xuống giống vụ mới; phối hợp cùng ngành chức năng tổ chức tập huấn cho nông dân; nghiên cứu thêm ngoài cây ngô, sâu keo còn gây hại trên các loại cây trồng nào khác để sớm có phương án xử lý, phòng trừ.
Theo ngành NN-PTNT, các địa phương cần tập trung tuyên truyền để người dân nhận thức được mức độ nguy hiểm của loài sâu hại này. Hiện nay, thí nghiệm dùng bả sinh học để phòng trừ bước đầu đã cho hiệu quả, do vậy cần hướng dẫn kỹ thuật và khuyến cáo giải pháp này cho người dân, vì đây là giải pháp vừa hiệu quả, vừa an toàn cho môi trường./.
VP